کد مطلب:276373 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:104
عدالت آن حضرت
بارزترین صفات نیكویش «عدالت» است، لذا به «عدل» ملقب گردیده، چنان كه در دعایی كه از خود آن حضرت برای شب های ماه رمضان روایت شده (معروف به دعای افتتاح) آمده است: «اَللَّهُمَّ وَصَلِّ عَلی وَلِیِّ أَمْرِكَ القائِمِ المُؤَمَّلِ وَالعَدْلِ المُنْتَظَرِ؛ پروردگارا و درود بفرست بر ولیّ امرت كه قیام كننده است و امید مردم و عدل منتظر است».
و در حدیث اُبیّ كه در كمال الدین روایت شده از رسول اكرم صلی الله علیه وآله در وصف امام قائم علیه السلام آمده: «أَوَّلُ العَدْلِ وَآخِرُهُ...؛ اوّل و آخر عدل است...».
و كم تر حدیثی درباره آن حضرت آمده كه عدلش در آن یادآوری نشده باشد.
در كمال الدین از پیغمبر اكرم صلی الله علیه وآله منقول است كه فرمود: به درستی كه خلفا و اوصیای من و حجّت های الهی بر خلق بعد از من دوازده نفرند، اوّلشان برادرم و آخرشان پسرم است. عرض شد: یا رسول اللَّه! برادرت كیست؟ فرمود: علی بن ابی طالب. گفته شد: پسرت كیست؟ فرمود: همان مهدی كه زمین را از قسط و عدل پر كند، هم چنان كه مالامال از ستم و ظلم شده باشد. سوگند به آن كه مرا به حق بشارت دهنده فرستاد! اگر از عمر دنیا جز یك روز باقی نماند، هر آینه خداوند آن یك روز را آن قدر طولانی كند، تا در آن روز خروج نماید. آن گاه عیسی بن مریم روح اللَّه فرود می آید و پشت سر او نماز می گزارد، و زمین به نور او روشن می شود و سلطنت و فرمانروایی اش به مشرق و مغرب همه جا می رسد.
و از حضرت سیّد الشهداعلیه السلام روایت شده كه فرمود: اگر از عمر دنیا باقی نماند مگر یك روز، خداوند عزّوجلّ آن روز را آن قدر طولانی می كند تا این كه مردی از فرزندانم خروج كند، سپس زمین را پر از عدل و قسط سازد، هم چنان كه از ستم و بیداد پر شده باشد، شنیدم كه پیغمبرصلی الله علیه وآله این را می فرمود. [1] .
می گویم: اخبار در این باره جدّاً متواتر است، بعضی از آن ها را ان شاء اللَّه تعالی ذكر
[ صفحه 190]
خواهیم كرد. و از تتبع و بررسی موارد استعمال چنین به دست آورده ام كه عدل اعمّ از قسط است، زیرا كه قسط در مورد ایفای حقّ غیر به كار می رود، مانند اداء شهادت، قضاوت، كیل و وزن و امثال این ها؛ ولی عدل هم شامل خود انسان می شود و هم دیگری. بنابراین عدل به طور مطلق موافقت با حقّ است، ولی قسط موافقت با حقّ است در مورد خلایق، برای این كه كاملاً صدق این گفتار روشن شود به آیات شریفه قرآن كه در آن ها قسط و عدل یاد شده مراجعه فرمایید. و جور، ضدّ قسط؛ و ظلم، ضدّ عدل است. ظلم آن است كه از حریم حقّ تجاوز شود ولی جور تجاوز از حقّ است نسبت به غیر.
و احادیثی كه به این مضمون وارد شده دلالت می كند كه حكّام و رؤسا و قضات در آخر الزمان بر مردم ستم می كنند و به اصطلاح جائر هستند، بر خودشان نیز ظلم می كنند.پس هرگاه حضرت قائم علیه السلام ظهور كند، جور را برطرف می كند و در حكومت بین مردم عدالت را حكم فرما می سازد و ریشه و شاخه ظالمین را قطع می كند تا جایی كه عدلش همه عالم را فرا گیرد و احدی بر دیگری ظلم نخواهد كرد.
لذا حضرت صادق علیه السلام در حدیثی كه در بحار و غیبت نعمانی از آن حضرت نقل شده می فرماید: قسم به خدا، عدل او داخل خانه های شان می شود، هم چنان كه گرما و سرما داخل می شود. [2] .
بعضی از اخباری كه درباره عدالت آن حضرت تصریح دارد خواهد آمد.
و در حدیث اُبیّ كه در كمال الدین روایت شده از رسول اكرم صلی الله علیه وآله در وصف امام قائم علیه السلام آمده: «أَوَّلُ العَدْلِ وَآخِرُهُ...؛ اوّل و آخر عدل است...».
و كم تر حدیثی درباره آن حضرت آمده كه عدلش در آن یادآوری نشده باشد.
در كمال الدین از پیغمبر اكرم صلی الله علیه وآله منقول است كه فرمود: به درستی كه خلفا و اوصیای من و حجّت های الهی بر خلق بعد از من دوازده نفرند، اوّلشان برادرم و آخرشان پسرم است. عرض شد: یا رسول اللَّه! برادرت كیست؟ فرمود: علی بن ابی طالب. گفته شد: پسرت كیست؟ فرمود: همان مهدی كه زمین را از قسط و عدل پر كند، هم چنان كه مالامال از ستم و ظلم شده باشد. سوگند به آن كه مرا به حق بشارت دهنده فرستاد! اگر از عمر دنیا جز یك روز باقی نماند، هر آینه خداوند آن یك روز را آن قدر طولانی كند، تا در آن روز خروج نماید. آن گاه عیسی بن مریم روح اللَّه فرود می آید و پشت سر او نماز می گزارد، و زمین به نور او روشن می شود و سلطنت و فرمانروایی اش به مشرق و مغرب همه جا می رسد.
و از حضرت سیّد الشهداعلیه السلام روایت شده كه فرمود: اگر از عمر دنیا باقی نماند مگر یك روز، خداوند عزّوجلّ آن روز را آن قدر طولانی می كند تا این كه مردی از فرزندانم خروج كند، سپس زمین را پر از عدل و قسط سازد، هم چنان كه از ستم و بیداد پر شده باشد، شنیدم كه پیغمبرصلی الله علیه وآله این را می فرمود. [1] .
می گویم: اخبار در این باره جدّاً متواتر است، بعضی از آن ها را ان شاء اللَّه تعالی ذكر
[ صفحه 190]
خواهیم كرد. و از تتبع و بررسی موارد استعمال چنین به دست آورده ام كه عدل اعمّ از قسط است، زیرا كه قسط در مورد ایفای حقّ غیر به كار می رود، مانند اداء شهادت، قضاوت، كیل و وزن و امثال این ها؛ ولی عدل هم شامل خود انسان می شود و هم دیگری. بنابراین عدل به طور مطلق موافقت با حقّ است، ولی قسط موافقت با حقّ است در مورد خلایق، برای این كه كاملاً صدق این گفتار روشن شود به آیات شریفه قرآن كه در آن ها قسط و عدل یاد شده مراجعه فرمایید. و جور، ضدّ قسط؛ و ظلم، ضدّ عدل است. ظلم آن است كه از حریم حقّ تجاوز شود ولی جور تجاوز از حقّ است نسبت به غیر.
و احادیثی كه به این مضمون وارد شده دلالت می كند كه حكّام و رؤسا و قضات در آخر الزمان بر مردم ستم می كنند و به اصطلاح جائر هستند، بر خودشان نیز ظلم می كنند.پس هرگاه حضرت قائم علیه السلام ظهور كند، جور را برطرف می كند و در حكومت بین مردم عدالت را حكم فرما می سازد و ریشه و شاخه ظالمین را قطع می كند تا جایی كه عدلش همه عالم را فرا گیرد و احدی بر دیگری ظلم نخواهد كرد.
لذا حضرت صادق علیه السلام در حدیثی كه در بحار و غیبت نعمانی از آن حضرت نقل شده می فرماید: قسم به خدا، عدل او داخل خانه های شان می شود، هم چنان كه گرما و سرما داخل می شود. [2] .
بعضی از اخباری كه درباره عدالت آن حضرت تصریح دارد خواهد آمد.
[1] كمال الدين: 280:1.
[2] بحار الانوار: 362:52.